Urząd Gminy w Wieliczkach Biuletyn Informacji Publicznej

GMINNY PROGRAM  PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA  PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH  NA 2020 r.

1. I.                   Wstęp

               Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla Gminy Wieliczki na 2020r., zwany dalej Programem, określa sposób realizacji zadań własnych gminy wynikających z art. 4¹ ust. 1 i 2 ustawy z dnia 26 października 1982r.                   o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz.U. z 2019r. poz. 2277).

               Powyższy Program kontynuuje realizację sprawdzonych w poprzednich latach działań, ale podejmuje również nowe przedsięwzięcia, które mają zwiększyć ich skuteczność.

1. Informacje na temat Programu

Program określa zakres i formę realizacji zadań wynikających z ww. przepisów. Jego nadrzędnym celem jest tworzenie spójnego systemu działań profilaktycznych                               i naprawczych zmierzających do zapobiegania powstawaniu nowych problemów oraz zmniejszenie rozmiarów problemów, które aktualnie występują. Działania podejmowane w ramach niniejszego Programu mają na celu zmniejszenie różnorodności problemów powodowanych przez alkohol i inne uzależnienia w całej społeczności lokalnej, a nie tylko w grupie podwyższonego ryzyka. Główne problemy to m.in. picie alkoholu przez młodzież, szkody zdrowotne związane z nadużywaniem alkoholu, zaburzenia życia rodzinnego związane z alkoholem, w tym zjawisko przemocy domowej, nietrzeźwość w miejscach publicznych. Program na rok 2020 zawiera zadania, które będą realizowane z uwzględnieniem aktualnych potrzeb lokalnych oraz wykorzystaniem istniejących zasobów służących rozwiązywaniu problemów wynikających z uzależnień.

Przy opracowywaniu Programu na 2020 rok uwzględniony został cel operacyjny pn. profilaktyka i rozwiązywanie problemów związanych z używaniem substancji psychoaktywnych, uzależnieniami behawioralnymi i innymi zachowaniami ryzykownymi, określonymi w Narodowym Programie Zdrowia na lata 2016-2020r. Program przygotowano również w oparciu o wytyczne PARPA do realizowania i finansowania gminnych programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych w 2020 roku.

Obowiązek uchwalenia niniejszego Programu wynika z art. 4¹ ust. 2 ustawy z dnia 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi                 (t.j. Dz.U. z 2019r. poz. 2277). 

                Gmina Wieliczki prowadzi szereg działań, ukierunkowanych na aktywne przeciwdziałanie niekorzystnym zjawiskom społecznym oraz minimalizowanie tych, jakie występują. Realizuje także zadania z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych przy współpracy m.in. z:

- Gminną Komisją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych;

- Poradnią Uzależnień w Olecku;

- Gminnym Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Wieliczkach;

- Komendą Powiatową Policji w  Olecku;

- Placówkami edukacyjnymi z terenu Gminy Wieliczki.

               Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych może być  modyfikowany w przypadku uzasadnionych potrzeb, związanych z zapobieganiem i rozwiązywaniem problemów alkoholowych, stosownymi uchwałami Rady Gminy w Wieliczkach. 

Adresatami programu są mieszkańcy Gminy Wieliczki, a w tym m.in.

- dzieci i młodzież;

- rodzice, opiekunowie i wychowawcy;

- konsumenci i sprzedawcy napojów alkoholowych;

- osoby pijące w sposób ryzykowny, szkodliwy oraz osoby uzależnione;

- rodziny osób z problemem uzależnień i przemocy;

- Poradnia Leczenia Uzależnień w Olecku;

- Komenda Powiatowa Policji w Olecku;

- pracownicy podmiotów działających na terenie Gminy Wieliczki, zajmujących się zawodowo lub służbowo profilaktyką problemów uzależnień;

1. III.             Cele, priorytety i zadania programu

3.1.  Cele Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na 2020 rok

Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na rok 2020 ma na celu przede wszystkim  rozwój i doskonalenie istniejącego systemu przeciwdziałania uzależnieniom od alkoholu i innym substancji psychoaktywnych,  dostosowanego do zmieniających się potrzeb i zagrożeń, a także ograniczanie negatywnych skutków społecznych, będących konsekwencją tych zjawisk, w tym przeciwdziałanie przemocy w rodzinie.

Cel główny realizowany będzie w obszarach profilaktyki uniwersalnej, selektywnej, wskazującej, rehabilitacji oraz promocji zdrowego stylu życia i edukacji zdrowotnej.

Ponadto do głównych celów Programu możemy zaliczyć:

- przygotowanie młodego pokolenia do zdrowego trzeźwego stylu życia oraz pozbawionego używania substancji psychoaktywnych;

- zmniejszenie skali nadużywania alkoholu;

- przeciwdziałanie przemocy w rodzinie oraz wczesna profilaktyka i edukacja w zakresie uzależnień;

- pomoc w rozwiązywaniu problemów alkoholowych osobom pijącym alkohol oraz członkom ich rodzin doznających szkód z tego powodu;

- profilaktyka i edukacja w środowisku lokalnym w zakresie zagrożeń uzależnieniami ze szczególnym uwzględnieniem dzieci i młodzieży;

- wspieranie przedsięwzięć spędzania wolnego czasu i propagowania zdrowego trybu życia wolnego od nałogów u młodych i dorosłych mieszkańców Gminy Wieliczki w celu ochrony przed marginalizacją społeczną i wykluczeniem społecznym;

- tworzenie możliwości dodatkowych form spędzania wolnego czasu dla dzieci i młodzieży ze środowisk zagrożonych alkoholizmem i patologią społeczną poprzez zakup sprzętu sportowego i wyposażenia terenów rekreacyjnych, boisk i placów zabaw;

- ograniczenie dostępności do alkoholu szczególnie osobom młodym;

- eliminowanie z rynku alkoholowego naruszeń prawa, które wynikają z przepisów ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi;

- reintegrację społeczną i zawodową osób uzależnionych.

- zwiększenie dostępności terapii dla osób uzależnionych;

- zmiana zachowań, postaw mieszkańców i instytucji gminy wobec sytuacji związanych z alkoholem, polegającą na zmniejszeniu spożycia oraz niekorzystnych zjawisk takich jak: bezrobocie, przemoc, przestępczość, w tym osób niepełnoletnich;

-  finansowanie i dofinansowywanie obozów/kolonii/półkolonii oraz innych form wypoczynku dla dzieci i młodzieży ze środowisk zagrożonych alkoholizmem;

- finansowanie i wspieranie działań edukacyjnych skierowanych do sprzedawców napojów alkoholowych oraz działań kontroli interwencyjnych, mających na celu ograniczenie dostępności napojów alkoholowych i przestrzegania zakazu sprzedaży alkoholu osobom poniżej 18 roku życia;

- kontrola punktów sprzedaży napojów alkoholowych przez członków Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Komendy Powiatowej Policji w zakresie przestrzegania zasad i warunków korzystania z zezwolenia, ze szczególnym naciskiem na przestrzeganie zakazu reklamy i promocji oraz zakazu sprzedaży napojów alkoholowych osobom do lat 18, osobom nietrzeźwym, a także pod zastaw lub na kredyt.

3.2.  Priorytety:

Głównymi priorytetami Gminnego Programu Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na 2020 rok są:

- rozszerzenie ofert zajęć profilaktycznych dla dzieci i młodzieży;

- prowadzenie i upowszechnianie działań informacyjno-edukacyjnych mających na celu podniesienie wśród mieszkańców, a w szczególności wśród młodzieży poziomu wiedzy o zagrożeniach wynikających ze spożywania alkoholu, zażywania substancji psychoaktywnych, nikotyny oraz zachować ryzykownych;

- zwiększenie dostępności i podnoszenie jakości pomocy dla członków rodzin z problemem uzależnień oraz dla osób doznających przemocy w rodzinie;

- zintensyfikowanie działań w zakresie skutecznego egzekwowania przepisów dotyczących sprzedaży i podawania, reklamy, promocji oraz spożywania napojów alkoholowych;

Zgodnie z zapisami art. 4 1 ust.1 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi prowadzenie działań związanych z profilaktyką i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz integracji społecznej osób uzależnionych od alkoholu należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania te obejmują:

- zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu;

- udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie;

- prowadzenie profilaktyki działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych, w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczęszczających w pozalekcyjnych programach opiekuńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznych.

- wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych służącej rozwiązywania problemów alkoholowych;

- podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych w art. 131 i 15 ustawy oraz występowanie przed sądem w charakterze oskarżyciela publicznego;

3.3. Zadania Gminnego Programu Rozwiązywania Problemów Alkoholowych

       na 2020 rok

3.3.1. Zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu

                        3.3.1.1. Współpraca z Poradnią Uzależnień w Olecku odnośnie świadczeń specjalistycznych w zakresie uzależnień:

- prowadzenie zajęć dla pacjentów uzależnionych od alkoholu, narkotyków i hazardu (uzależnienia mieszane) w programie ponadpodstawowym i współuzależnionym (rodziny),

- porady, terapia indywidualna dla młodzieży nieletniej i pełnoletniej nadużywającej alkoholu, narkotyków i uzależnionej od alkoholu i narkotyków oraz od gier komputerowych i hazardu;

- grupa wsparcia- zajęcia dla rodziców z problemem używania narkotyków, alkoholu w rodzinie;

- treningi terapeutyczne dla uzależnionych od alkoholu i współuzależnionych prowadzone przez specjalistów psychoterapii;

-porady prawne dla ofiar przemocy w rodzinie z problemem alkoholowym;

- porady lekarskie, terapeutyczne, pilotowanie spraw prawnych ofiarom przemocy w rodzinie z problemem alkoholowym;

- wizyty domowe- interwencje;

- spotkania edukacyjne z dziedziny zagrożeń uzależnieniami dla rodziców dzieci szkół podstawowych i gimnazjalnych.

            3.3.1.2. Dofinansowanie działalności Poradni Uzależnień w Olecku (zgodnie z umową);

            3.3.1.3. Finansowanie kosztów powołania biegłych lekarzy orzekających w przedmiocie uzależnienia od alkoholu i wskazania rodzaju zakładu leczniczego;

3.3.1.4. Współpraca realizatorów Programu z zespołem interdyscyplinarnym w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie.

3.3.1.5. Zobowiązanie do podjęcia leczenia odwykowego osób nadużywających alkoholu- Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (przyjęcie zgłoszenia o przypadku wystąpienia nadużywania alkoholu, wezwanie na rozmowę, pouczenie, motywowanie do poddania się leczeniu odwykowemu, kierowanie na badania  przez biegłych lekarzy w przedmiocie uzależnienia od alkoholu, przygotowanie dokumentacji związanej z postępowaniem sądowym, złożenie wniosku do Sądu Rejonowego w Olecku).

3.3.1.6. Współpraca z przedstawicielami wymiaru sprawiedliwości w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie i nadużywania napojów alkoholowych.  

3.3.1.7. Organizowanie imprez sportowych, rozrywkowych w szkołach i innych placówkach ( zapraszanie gości, artystów, sportowców) wspierających bezalkoholowe przedsięwzięcia;

3.3.1.8. Dofinansowanie dożywiania dzieci i młodzieży w czasie organizowanych zajęć podczas ferii zimowych;

3.3.1.9. Prowadzenie stałego systemu informacji na temat działań podejmowanych na terenie Gminy  na rzecz profilaktyki rozwiązywania problemów alkoholowych oraz szkodliwości spożywania alkoholu.

3.3.1.10. Organizowanie konkursu plastycznego związanego z problemem nadużywania napojów alkoholowych dla dzieci z placówek oświatowych z terenu gminy Wieliczki.  

3.3.1.11.  Propagowanie wśród dzieci i młodzieży zdrowego stylu życia, spędzania wolnego czasu poprzez uczestnictwo w programach zajęć profilaktycznych, a także zajęć edukacyjno-rozwojowych (np. warsztaty taneczne, muzyczne, komputerowe, sportowe itp.)- organizowanych przez placówki oświatowe, instytucje, organizacje itp.)

3.3.1.12. Edukacja publiczna w zakresie problematyki alkoholowej:

                 - wdrażanie, uczestnictwo w lokalnych, regionalnych, ogólnopolskich społecznych kampaniach edukacyjnych dotyczących profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii oraz przeciwdziałania przemocy domowej;

            -   zakup specjalistycznych opracowań, czasopism, publikacji;

                                        - przygotowanie, zakup i dystrybucja materiałów edukacyjnych dotyczących problematyki alkoholowej i narkomanii oraz przeciwdziałania przemocy domowej;

                                        - działalność na rzecz przeciwdziałania nietrzeźwości kierowców                      i bezpieczeństwa w miejscach publicznych;

                                        - podejmowanie działań edukacyjnych skierowanych do sprzedawców napojów alkoholowych;

                                        - prowadzenie stałego interaktywnego systemu informacji o działaniach podejmowanych na terenie gminy w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych ( dodatek do gazety lub stała rubryka informacyjna w lokalnej gazecie). 

3.3.1.13. Placówki oświatowe funkcjonujące na terenie Gminy  Wieliczki realizują obligatoryjnie zadania prewencyjne dotyczące zapobiegania problemom społecznym w oparciu o tzw. szkolne programy profilaktyki, co jest wymogiem w  systemie oświaty. Cele i działania szkolnych programów profilaktyki finansowanych na podstawie Gminnego Programu Rozwiązywania Problemów Alkoholowych muszą koncentrować się na następujących zagadnieniach:

              - eliminowanie lub redukowanie wśród uczniów zachowań ryzykownych związanych ze spożywaniem alkoholu oraz używaniem substancji psychoaktywnych;

              -organizowanie profilaktycznych, edukacyjno- rozwojowych zajęć pozalekcyjnych;

              - organizowanie otwartych imprez szkolnych i środowiskowych o charakterze edukacyjnym i profilaktycznym, konkursów tematycznych, spektakli teatralnych zawierające elementy profilaktyki uzależnień;

              - zakup potrzebnych materiałów biurowych, plastycznych itp. do realizacji działań i zajęć profilaktycznych w szkołach o tematyce ściśle powiązanej z problemem uzależnień, profilaktyki oraz promocji zdrowego stylu życia;

              - zakup nagród dla uczestników konkursów i zawodów z elementami profilaktyki uzależnień;

              - zakup specjalistycznej literatury, prasy oraz filmów edukacyjnych związanych z edukowaniem i informowaniem dzieci i młodzieży na temat szkodliwości problemów alkoholowych i narkomanii;

              - realizacja profesjonalnych programów profilaktycznych oraz autorskich programów szkolnych i środowiskowych dla dzieci i młodzieży oraz podejmowanie w tym zakresie działań integrujących profilaktykę z aktywnością sportową;

              - prezentacje teatralne i inne artystyczne formy profilaktyczne dotyczące problemów uzależnień oraz zjawisk przemocy i agresji.

 Zadania ujęte w programach będą miały określone między innymi: cele programu, harmonogram i metody realizacji, uczestników i ich liczbę, miejsce i czas realizacji, a także środki i materiały niezbędne do realizacji.

Po zakończeniu realizacji programów i działań profilaktycznych w 2020r. placówki oświatowe przekażą Pełnomocnikowi ds. rozwiązywania problemów alkoholowych szczegółowe sprawozdania z realizacji w/w działań profilaktycznych finansowanych przez Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na 2020r.

3.4. Finansowanie zadań Gminnego Programu Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na 2020r.

 Źródłem finansowania zadań Gminnego Programu Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na 2020r. w Gminie Wieliczki są środki finansowe pochodzące z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych. Opłaty te stanowią dochód gminy, który w całości musi być przeznaczony na realizację Programu i nie może być przeznaczony na inne cele- zgodnie z art. 18² ustawy z dnia 26 października 1982r.                            o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.  

Dokumentem prawnym tworzącym podstawy do prowadzenia i finansowania działań związanych z profilaktyką alkoholową i rozwiązywaniem problemów alkoholowych jest ustawa z dnia 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.

3.4.. Zasady wynagradzania Członków Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Wieliczkach w 2020r.

Ustala się wynagrodzenie za pracę w Komisji ( udział w posiedzeniach, motywowanie osób uzależnionych od alkoholu do podjęcia leczenia itd.) w wysokości 120,00 zł brutto: słownie: sto dwadzieścia złotych za posiedzenie

Wynagrodzenie płatne ze środków  działu 851- ochrona zdrowia,  rozdział 85154- przeciwdziałanie alkoholizmowi.

Zadania ujęte w niniejszym programie realizowane będą przez Urząd Gminy w Wieliczkach- gminnego koordynatora do spraw profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych.